Survista

La NVTA, la nova lingia da viafier tras las Alps, è in motor da mobilitad che transfurma la Svizra. Il project da traffic il pli grond dals ultims decennis rinforza la posiziun da la Svizra en l'Europa e collia il nord cun il sid dal continent - cun novs tunnels tras il Lötschberg, il Gottard ed il Ceneri sco er cun ils trajects da colliaziun renovads. Gia enturn l'onn 1950 è naschida l'idea visiunara d'ina nova viafier tras las Alps. L'onn 1999 - suenter planisaziuns stentusas e dispitas politicas tranter differentas parts da la Svizra e gruppaziuns politicas - han las lavurs da construcziun cumenzà. Las lavurs da construcziun èn vegnidas realisadas en moda sistematica. La NVTA è ina part da l'istorgia europeica da la Svizra.

Chavazzins davart tut ils temas

1805

L'emprima «chaussée» en muntogna

La NVTA cuntinuescha cun la tradiziun da las vias da traffic ch’èn plis tschientaners veglias e manavan tras las Alps da la Svizra.

Guardar l'eveniment
1830

Temps da viadi adina pli curts

Durant il temp modern tempriv duvravan viagiaturas e viagiaturs almain 10 dis per ils 310 kilometers da Basilea fin al cunfin talian, oz gnanc pli 4 uras.

Guardar l'eveniment
Fasa 1
1882 - 1960

Augment dal traffic

Ils emprims tunnels tras il Gottard, il Simplon ed il Lötschberg vegnan construids la fin dal 19avel ed il cumenzament dal 20avel tschientaner.…

Guardar la fasa
1846

La viafier è fatga d’atschal

Betg mintga rodaglia n’è eguala. Igl exista in grond dumber da tips da construcziun differents.

Guardar l'eveniment
1853

Il comité etern

Il Gottard: muntognas, mitus, emprestanum. Dapi l’onn 1860 exista il comité da medem num ch’accelerescha la renovaziun da la lingia da viafier tras las Alps.

Guardar l'eveniment
1867

Ils tessinais èn svelts

La regiun periferica dal Tessin posseda staziuns istoricas magnificas. Ils Tessinais èn pli svelts che quels da la Svizra Centrala: els construeschan numnadamain durant ch’ils daners èn anc avant maun.

Guardar l'eveniment
1882

Privel en maun

Construir in tunnel è ina interpresa privlusa per ils lavurants. Ils differents plazzals al Gottard cumprovan che las mesiras da segirezza daventan adina meglras.

Guardar l'eveniment
21 matg 1882

Inauguraziun dal tunnel dal Gottard

L'emprim tunnel tras il Gottard è il mument da sia avertura il tunnel da viafier il pli lung dal mund. El vegn finanzià per gronda part cun chapital ester.

Guardar l'eveniment
1897

La viafier dal Gottard ed ils litterats

Spitteler, Moeschlin, Schädelin: La viafier dal Gottard ha fascinà ils litterats.

Guardar l'eveniment
18 matg 1906

Il segund tunnel

Il tunnel dal Simplon avra – suenter il Gottard – la segunda lingia da viafier tras las Alps da la Svizra. Ussa è colliada la Svizra occidentala cun il sid.

Guardar l'eveniment
30 avrigl 1909

Statalisaziun da la viafier dal Gottard

Las VFF naschan da la statalisaziun da las grondas viafiers svizras privatas. Sco ultima vegn integrada la viafier dal Gottard che sa demussa sco lingia la pli rentabla.

Guardar l'eveniment
14 fanadur 1913

Colliaziun tras il Lötschberg

Il traject dal Lötschberg e ses tunnel collian la Svizra bassa occidentala cun l'Italia.

Guardar l'eveniment
1914

Cumbat cunter la natira

La viafier è in med da transport relativamain ecologic. Ma en las Alps cumbatta ella cunter las forzas da la natira.

Guardar l'eveniment
1915

L’emprim tunnel da basa

Hauenstein? Gia ditg avant il Gottard ed il Lötschberg è vegnì construì tras la chadaina da collinas sper Olten l’emprim tunnel da basa en l’istorgia da la viafier svizra.

Guardar l'eveniment
1923

Charvun alv empè da charvun nair

L'electrificaziun da la lingia dal Gottard è vegnida terminada l'onn 1924. Ussa producescha la Svizra l'energia per sias viafiers cun atgna forza idraulica, empè da cun charvun da la Prussia.

Guardar l'eveniment
1947

L'express Europa-Africa

La visiun d'in inschigner: Cun il tren da Basilea a Chiasso en mo duas uras – temp avunda per far la duscha, tagliar ils chavels, telefonar.

Guardar l'eveniment
1957

Turissem cun il tren

La viafier è in med da transport popular. Ses trajects da viafier gidan la Svizra ad avair success sco pajais da turissem.

Guardar l'eveniment
1960

Visiunaris

Spühler, Gnägi, Bonvin, Ritschard, Schlumpf: quests cussegliers federals èn tuts visiunaris da la NVTA.

Guardar l'eveniment
Fasa 2
1961 - 1983

Idea e planisaziun

Politichers ed inschigners sviluppan ils onns 1960 il plan d'ina nova colliaziun da tunnel da viafier tranter il nord ed il sid da la Svizra. Ils…

Guardar la fasa
30 schaner 1962

Tunnel da basa dal Gottard

La Confederaziun s'imaginescha in «tunnel da basa dal Gottard». La firma Elektro-Watt al duai projectar.

Guardar l'eveniment
1963

Via vs. viafier

Suenter la segunda guerra mundiala vegnan fatgs ils emprims plans per in tunnel da via tras il Gottard. L'onn 1963 pretendan las VFF in tunnel da basa, ma il Cussegl federal favurisescha il tunnel da via.

Guardar l'eveniment
24 zercladur 1965

Auto vs. viafier

Ditg è la viafier in pau ordavant, ma cun l'avertura dal tunnel da via dal Gottard, l'onn 1980, concurrenzescha il traffic sin via transalpin la viafier.

Guardar l'eveniment
1967

Traffic da rauba cumbinà

La Hupac è l'offerenta la pli gronda en il traffic da rauba cumbinà tras las Alps. Ella sa fa valair cunter l'opposiziun da la viafier e dals camiunists.

Guardar l'eveniment
19 zercladur 1970

Il plan dal tunnel

Cur ch'ils spezialists s'expriman a favur da la construcziun d'in tunnel da basa dal Gottard, renvieschan els a la posiziun prominenta da la Svizra sco pajais da transit da l'Europa.

Guardar l'eveniment
1970

Lantschada dal project franà

Il plan per l'emprim tunnel da basa dal Gottard fa naufragi pervia da la crisa economica en la mesadad dals onns 1970.

Guardar l'eveniment
1971

Prognosas dal traffic

Las prognosas sa mussan posteriuramain savens sco faussas, ma l'onn 1990 tutga il Cussegl federal la noda.

Guardar l'eveniment
5 zercladur 1971

Vieuta da la politica d'ambient

Durant ils onns 1970 vegn la populaziun sensibilisada ecologicamain: Muria dal guaud e protecziun da las Alps èn las devisas. La NVTA profita da quai.

Guardar l'eveniment
24 favrer 1977

La concepziun globala dal traffic

La coordinaziun da la politica da traffic e da sia finanziaziun tras la Confederaziun è ina basa impurtanta da la NVTA.

Guardar l'eveniment
19 december 1979

Gottard u Spleia?

In tunnel tras il Gottard avess in meglier resultat dal puntg da vista da l'economia da manaschi, il Spleia purtass dentant dapli a l'economia regiunala, manegian las expertas ed ils experts.

Guardar l'eveniment
1981

Coordinaziun en il traffic da viafier

Las vias e las viafiers vegnan planisadas e construidas senza lunga coordinaziun. Entant che la rait da vias daventa pli e pli moderna, resta la viafier enavos. L'onn 1981 intervegn la Confederaziun.

Guardar l'eveniment
1984

Il mitus dal Gottard

Il Gottard è in mitus da la Svizra. El represchenta defensiun, dentant er la funcziun da la Svizra sco pajais da transit.

Guardar l'eveniment
Fasa 3
1983 - 1992

Planisaziun e decisiun dal pievel

Mez dals onns 1980 reprendan politichers ils plans da la NVTA. Cun la muria dal guaud vegnan percepids pli ferm ils problems ecologics. Ultra da quai…

Guardar la fasa
1985

In cudesch muventa la viafier

Darar influenzescha ina lavur da qualificaziun academica la politica. Il cudesch da Hans-Jörg Bertschi dat nov schlantsch a la NVTA.

Guardar l'eveniment
1986

Viafier 2000

Tgi che discurra da la NVTA, na dastga betg emblidar la Viafier 2000. Ella ha accelerà la concentraziun da la rait da viafier e la renovaziun da l’infrastructura.

Guardar l'eveniment
1988

Realisaturs e realisatura

Ogi, Leuenberger, Leuthard: Quests cussegliers federals e questa cussegliera federala realiseschan la NVTA.

Guardar l'eveniment
11 fanadur 1988

Tschintg variantas

Lötschberg-Simplon, Gottard, ipsilon u – dubel – Spleia? Il Cussegl federal vul cuntinuar cun las variantas Gottard e Lötschberg-Simplon.

Guardar l'eveniment
1988

«Viafier cun via»

In rapport cun consequenzas: Il biro Infras recumonda da proceder en moda coordinada sin plaun internaziunal e da spustar il traffic sin via sin la viafier.

Guardar l'eveniment
1988

Empustar, construir, gestir

Cun construir la NVTA fa la Confederaziun ina separaziun tranter infrastructura e gestiun. Quest nov manaschament da projects sa cumprova.

Guardar l'eveniment
1. mars 1989

Soluziuns transcunfinalas

La Conferenza europeica dal traffic metta l'onn 1989 a Francfurt al Main ils binaris per la viafier. Per la Svizra sa participescha Adolf Ogi a la conferenza.

Guardar l'eveniment
28 november 1989

La Svizra orientala sto desister

La viafier orientala da las Alps è il siemi da la Svizra orientala. Suenter che quest siemi n'è betg ì en vigur, vegn la regiun dentant resguardada en la varianta da rait.

Guardar l'eveniment
1990

Il Cussegl federal arriva tar il pievel

La via a la NVTA è flancada d'occurrenzas d'infurmaziun. Lur devisa: infurmar e persvader. Ed anc ina giada infurmar e persvader.

Guardar l'eveniment
1990

Window of opportunity

Tschertas schanzas datti mo ina giada. Tup mo, sche nagin na las vesa. Ma Ogi è pront.

Guardar l'eveniment
1990

Il trassé sco zona problematica

La planisaziun dal traffic da viafier è cumplexa. Trens che curseschan sin il medem binari pon numnadamain surpassar mo en paucs lieus. Las unitads da planisaziun èn ils «trassés».

Guardar l'eveniment
3 october 1991

Il parlament vul la NVTA

Cur ch'il parlament s'exprima a favur da la construcziun da la NVTA, preschenta el arguments da la politica regiunala, ecologica ed europeica.

Guardar l'eveniment
1. matg 1992

Cunvegna cun l'Europa

Avant che la NVTA vegnia concludida dal pievel, introducescha la politica il project en las tractativas cun l'Europa.

Guardar l'eveniment
1992

Il consentiment da la Svizra occidentala

Dals dus tunnels da basa tras il Gottard e tras il Lötschberg profitan cunzunt Turitg, Berna, il Vallais ed il Tessin. Ma er la Svizra occidentala ha in grond niz da la NVTA.

Guardar l'eveniment
26 settember 1992

Gea a la NVTA

Il suveran accepta cleramain il project NVTA, pia tranter auter la construcziun nova dals tunnels dal Gottard, dal Ceneri e dal Lötschberg.

Guardar l'eveniment
5 december 1992

Na al Spazi economic europeic (SEE)

Cur che la Svizra decida stretgamain na al Spazi economic europeic, stagnan sias tractativas da la polizia da traffic cun l'Europa.

Guardar l'eveniment
Fasa 4
1992 - 2020

Projectaziun e realisaziun

A partir da l'onn 1992 vegn la NVTA projectada en moda intensiva. Ins sondescha il grip. Il cumenzament uffizial da las lavurs da construcziun ha lieu…

Guardar la fasa
1992

Bels tunnels

La NVTA è architectura. Ses edifizis han furmas minimalisticas, er ils tunnels ch'èn strusch vesaivels.

Guardar l'eveniment
1. favrer 1993

La NVTA e l'Europa

Represchentantas e represchentants da l'economia e politicras e politichers vesan la NVTA dal cumenzament ennà sco project che promova l'integraziun da la Svizra en l'Europa.

Guardar l'eveniment
20 avrigl 1993

Squitsch dal moviment ecologic

La «ovra da construcziun tschientenara» vegn discutada en moda cuntraversa: La politica, l'administraziun e las organisaziuns da l'ambient tschertgan soluziuns cuminaivlas.

Guardar l'eveniment
3 october 1993

Emprimas lavurs

La NVTA è bler dapli ch'il tunnel da basa dal Gottard, ma ils emprims sondagis per il project grond NVTA vegnan fatgs al Gottard.

Guardar l'eveniment
12 december 1993

Planisaziun dal territori

Vias da traffic transfurman la cuntrada. Perquai occupa il trassé da la NVTA la planisaziun dal territori.

Guardar l'eveniment
19 favrer 1994

Gea a l'Iniziativa da las Alps

Il gea surprendent da las votantas e dals votants svizzers a l'Iniziativa da las Alps accelerescha il svilup da la NVTA.

Guardar l'eveniment
19 favrer 1995

Glisch verda per la varianta da rait

Il Cussegl federal conferma la NVTA sco varianta da rait. Tras quai pon vegnir construidas las duas axas Gottard-Ceneri e Lötschberg.

Guardar l'eveniment
28 matg 1995

Politica da traffic sco politica da finanzas

Il Cusseglier federal Otto Stich è persvadì che la NVTA vegnia a custar dapli che las 14 milliardas francs presumadas.

Guardar l'eveniment
12 settember 1995

Colliaziun cun l'exteriur

Il success da la NVTA dependa da l'exteriur. Il traffic da rauba sin la viafier s'augmenta mo, sche l'axa Rotterdam-Genua vegn modernisada.

Guardar l'eveniment
1995

Rotterdam–Genua

La renovaziun da la lingia da martganzia Rotterdam–Genua avanza mo plaunsieu. Cun la colliaziun als ports da mar è l’Italia en retard.

Guardar l'eveniment
17 avrigl 1996

Ils giavischs da l'Uri

Il chantun Uri è spezialmain pertutgà da la construcziun da l'axa dal Gottard. El vul spustar il traject d'access al tunnel da viafier en il munt. I resultan tractativas plain conflicts cun la Confederaziun.

Guardar l'eveniment
28 november 1998

Gea al Conclus federal davart la construcziun e la finanziaziun da projects d'infrastructura dal traffic public (FTP)

La finanziaziun da la NVTA è garantida: L'infrastructura da viafier da la Svizra duai vegnir modernisada per pli che 30 milliardas francs.

Guardar l'eveniment
17 december 1998

La surveglianza

Ch'il project grond procedia giuridicamain en in stadi irreproschabel e cunvegnentamain, controlla la Delegaziun da surveglianza dal parlament.

Guardar l'eveniment
31 december 1998

Las VFF sco societad anonima

La refurma da la viafier 1 ha l'intent da liberalisar pass per pass il traffic da viafier.

Guardar l'eveniment
13 zercladur 1999

Adattaziuns nunobservadas

Strusch observà da la publicitad, anticipescha il Cussegl federal puspè la construcziun dal tunnel a dus binaris Turitg-Thalwil.

Guardar l'eveniment
4 fanadur 1999

Il cumenzament da las lavurs da construcziun

Er sch'igl èn vegnidas fatgas lavurs gia ordavant: L'emprima siglientada al Lötschberg vala sco cumenzament uffizial da las lavurs da construcziun da la NVTA.

Guardar l'eveniment
7 october 1999

Il grond spustament

Tras l'engrondiment da la NVTA vegn il traffic da rauba tras las Alps spustà cuntinuadamain da la via sin la viafier, dentant pli plaun che planisà.

Guardar l'eveniment
20 matg 2000

La fin da la limita da 28 tonnas

Da nov dastgan traversar la Svizra camiuns d'in pais da 40 tonnas. Persuenter accepta la UE la taxa sin il traffic da camiuns pesants.

Guardar l'eveniment
26 november 2000

Geologia e mesiraziuns

La construcziun da tunnels è dependenta da savida scientifica. La geologia levgescha la via tras il grip.

Guardar l'eveniment
24 october 2001

Fieu cun consequenzas

L'incendi en il tunnel da via dal Gottard è in schoc. Silsuenter vegnan rendidas pli severas las mesiras da segirezza er en ils tunnels da viafier. L'incendi facilitescha il segund tunnel da via.

Guardar l'eveniment
16 december 2003

Gea al tunnel da basa dal Ceneri

La finanziaziun dal tunnel dal Ceneri è contestada. Il Cusseglier federal Moritz Leuenberger s'engascha vehementamain per quest tunnel.

Guardar l'eveniment
15 avrigl 2004

Custs

La finanziaziun dal project grond vegn discutada en moda intensiva. Il tema èn cunzunt ils custs che s'augmentan.

Guardar l'eveniment
2005

Controlla en il tunnel

In nov sistem da controlla transmetta ils cumonds sur ina rait da func digitala sin in monitur en la cabina dal manischunz.

Guardar l'eveniment
1. zercladur 2006

Construcziun dal tunnel dal Ceneri

Il tunnel da basa dal Ceneri è il terz project grond da la NVTA. El è en la sumbriva dal tunnel dal Gottard e dal tunnel dal Lötschberg, vegn dentant ad inaugurar ina nova èra per il traffic regiunal dal Tessin.

Guardar l'eveniment
5 settember 2006

Perfuraziun dal Gottard

Il tunnel da basa dal Gottard è il tunnel cardinal da la NVTA. L'emprima perfuraziun d'ina maschina da furar è vegnida fatga en il bischen ost.

Guardar l'eveniment
2007

Istoriografia

Fin ussa è cumparida mo ina istorgia scientifica da la NVTA. Redigida è ella vegnida da l'istoricher tudestg Markus Höschen a l'Universitad da Paderborn.

Guardar l'eveniment
8 december 2007

Il Lötschberg va en funcziun

Cun l'avertura dal tunnel da basa dal Lötschberg va en funcziun in'emprima part da la NVTA.

Guardar l'eveniment
14 october 2008

Traversada da la foppa da Piora

La foppa da Piora, cun sia crappa granellusa, smanatscha da periclitar la construcziun dal tunnel da basa dal Gottard.

Guardar l'eveniment
19 mars 2009

L'etappa da 5,4 milliardas

Quant custa la NVTA? Emprimas stimaziuns presuman 12 milliardas francs. L'onn 2009 conceda il parlament la summa supplementara e decisiva da 5,4 milliardas.

Guardar l'eveniment
2010

Dal dissegn al model tridimensiunal

Gronds projects da construcziun ston vegnir preparads minuziusamain. Plans da tutta spezia furman lur basa.

Guardar l'eveniment
2010

Ils tunnels da temp liber

La part la pli gronda da las persunas che traversa las Alps cun la viafier, na viagia betg per motivs professiunals, mabain durant ses temp liber.

Guardar l'eveniment
15 matg 2012

Renunzia a la Porta Alpina

La visiun è populara. La Porta Alpina duai colliar Sedrun e la Surselva sur in ascensur cun il tunnel da basa dal Gottard.

Guardar l'eveniment
22 avust 2013

In milliun visitadras e visitaders

Durant la construcziun dals tunnels da basa dal Gottard e dal Lötschberg ha la populaziun gì l'occasiun da visitar l'interiur da la muntogna. L'affluenza è enorma.

Guardar l'eveniment
31 matg 2014

Il corridor da 4 meters

Per pudair transportar las chargias pli grondas, na ston betg mo vegnir adattads ils tunnels, mabain er autras infrastructuras da viafier.

Guardar l'eveniment
30 october 2014

Tranter grippa e betun

Il tunnel da basa dal Gottard è in product d'auta tecnologia – ed in resultat da mauns che prendan per mauns insatge. Senza lavurants, miradurs e betunaders na vegn construì nagin tunnel.

Guardar l'eveniment
30 settember 2015

Tests al Gottard

La nova lingia dal Gottard cumpiglia blera tecnica. Sia funcziun vegn controllada cun blera lavur e cun blers custs.

Guardar l'eveniment
2015

Ils tunnels da quest mund

Tgi ha il tunnel il pli lung? Construcziun da tunnels vul dir aspirar al record mundial. Prest vegn in nov victur a muntar sin il podest.

Guardar l'eveniment
31 matg 2016

Giasts prominents a la festa d'avertura

Cun ina festa pompusa vegn inaugurà l'onn 2016 il tunnel da basa dal Gottard. Merkel, Hollande e Renzi èn preschents, la testa da la UE betg.

Guardar l'eveniment
10 december 2016

Custs e niz

La NVTA ha custà blers daners. Quant grond che ses niz economic è, vegn a mussar il futur.

Guardar l'eveniment
2016

Al limit da capacitad

Il tunnel da basa dal Lötschberg vegn tschiffà da ses agen success. La renovaziun è gia en planisaziun.

Guardar l'eveniment
2016

43’152 trens

Ils emprims mais stagna il traffic en il nov tunnel da basa dal Gottard da temp en temp. Las VFF reageschan cun trens spezials.

Guardar l'eveniment
31 december 2016

Superportas

Las meglras portas da fugia èn installadas en il tunnel dal Gottard. Lur construcziun han ellas d’engraziar a la NVTA. L’innovaziun gronda ha chaschunà bleras innovaziuns pli pitschnas.

Guardar l'eveniment
11 avust 2017

Traffic vulnerabel

La stad 2017 èn sfundrads binaris a Rastatt. Silsuenter na funcziunava nagut pli. L’incap mussa, ch’il sistem da viafier europeic è fragil.

Guardar l'eveniment
2017

Segns e cifras

Tut ils vaguns e tut las locomotivas èn plain segns e cifras misteriusas. Senza quests segns spezials na funcziunass il manaschi da viafier betg.

Guardar l'eveniment
2019

Escher forever?

La lingia dal Gottard reussescha grazia a la politica da Basilea, grazia a la nova tecnica da construir tunnels e grazia ad in consens internaziunal. L'influenza dad Escher vegn survalitada.

Guardar l'eveniment
2019

Ceneri, il terz tunnel da basa

La NVTA è dapli che ses trais tunnels, ma quels èn etappas da la gronda construcziun, che giogan ina rolla activa en las medias. Cun la finiziun dal tunnel da basa dal Ceneri l'onn 2020 è terminada la NVTA.

Guardar l'eveniment
2021

Trajects da muntogna, ed uss?

I na dat betg mo victurs, mabain er perdents. L’avegnir dal traject da muntogna dal Gottard tras la Val d’Ursera e tras la Leventina – renumà sin l’entir mund – è avert.

Guardar l'eveniment